برنامه ریزی فرآیندی است که در آن اطلاعات مربوط به منابع موجود جمع آوی می شود تا نیازهای فعلی و آتی یک سازمان یا یک منطقهرا برآورده سازد.
تفاوت برنامه و برنامه ریزی
برنامه(plan)، اسم . آنچه که تهیه شده است
برنامه ریزی(planning) فعل و فرآیند. به تفکرات و پیش بینی ها گفته می شود.
ویژگی های برنامه ریزی
آینده نگری آینده با پیش بینی
جریان و فرآیند
داشتن هدف یا وضعیت مطلوب
روش دستبابی به هدف و نقشه کشیدن
زمان بندی برای دستیابی به هدف
در نظر داشتن امکانات موجود (منابع مالی و انسانی)
انعطاف پذیری بنامه در هنگام اجرا
چرخه ای بودن برنامه ریزی
بازنگری برنامه پس از اجرای بخش هایی ااز آن و اصلاح آن
سطوح برنامه ریزی
واژه های مربوط به برنامه و برنامه ریزی
سطوح برنامه:
برنامه کلی (plan)
برنامه اجرایی(program)
طرح(design)
پروژه(project)
فعالیت(activity)
برنامه ریزی آموزشی (Education Planning)
برنامه ریزی آموزشی برنامه ریزی برای نظام آموزس و رورش است و کلی ترین برنامه ای است که در نظام آموزش و پرورش تدوین می شود.
برنامه ریزی آموزشی فرآیندی است که با مشخص کردن هدف ها و اولویت های آموزشی کشور یا استان و نقشه کشیدن و طراحی برای رسیدن به آن اهداف سرو کار دارد.
و هدف آن استقرار یک نظام آموزشی کارآمد است.
برنامه ریزی آموزشی به منظور گسترش نظام اموزشی تدوین می شود، هدف آن فراهم ساختن فرصت های یادگیری برای افراد و تربیت نیروی اسانی ماهر مورد نیاز توسعه اقتصادی کشور است.
دوره های اموزشی معلم، نسبت معلم به دانش اموز، تعداد معلم، شرایط و تحصیلات معلم و...
بودجه و بودجه بندی
برنامه ریزی درسی (Curriculum Planning)
برنامه ریزی درسی شامل تعیین محتوای درسی است.
فرآیندی است که در تمام مراحل آن تصمیم گیری انجام می شود.
چهارچوبی جهت فراهم آوردن فرصت های مختلف یادگیری برای دانش آموزان است.
تعریف بر مبنای فرآیند برنامه ریزی درسی
برنامه ریزی درسی یا تدوین درسی یک سلسله فعالیت های یاددهی و یادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار یادگیرنده و ارزشیابی میزان تحقق این تغییرات است.
تعریف برنامه ریزی درسی بر مبنای اجزای برنام درسی
برنامه ریزی درسی به مجموعه ای هماهنگ از اهداف، محتوای دروس، روش تدریس و روش ارزشیابی پیشرفت تحصیلی اطلاق می شود.
مقایسه برنامه ریزی آموزشی و درسی
آموزش و تدریس و کلاس، برنامه ریزی درسی.
مراحل برنامه ریزی درسی
برنامه ریزی اموزشی: تبدیل خواسته ها به اهداف
برنامه ریزی درسی: تبدیل اهداف به محتوا
تصویب برنامه : با نگرش اداری
اجرای برنامه درسی: تدریس
نظارت: اصلاح و تغییر در برنامه
گام های برنامه ریزی درسی
1- شناخت وضعیضت موجود( از نظر امکانات و شرایط محیطی، نیاز و علاقه دانش آموزان)
2- تدوین برنامه درسی: گام اصلی برنامه ریزی درسی
(تعیین اهداف، محتوای درسی، روش تدریس و روش ارزشیابی، پیش بینی گروه بندی دانش آموزان، وسایل آموزشی و فضای درس)
3-تدوین برنامه اجرایی
(پیش بینی برنامه زمانی و تعیین مراحل و گام های برنامه، سازماندهی مراحل برنامه و زمانبندی)
4- تدوین برنامه های پیش نیاز
(امکانات، نیروی انسانی، مکان و وسایل آموزش ، بودجه برای اجرای برنامه پیش بینی می شود.)
5- اجرای آزمایشی برنامه:
(نقاط قوت و ضعف به همراه اجرایی بودن آن مشخص می گردد)
6- اصلاح برنامه درسی
درصورتی که کلیات برنامه درسی در مرحله آزمایش مورد تایید قرار گرفت و جزییات نیاز به بازنگری داشته باشد، آن موارد اصلاح می شود.)
7- اجرای برنامه درسی:
( معلمان طبق برنامه طرح درس را تنظیم و روش تدریس را انتخاب می کنند.)
8- نظارت بر برنامه ریزی درسی:
(آیا برنامه درسی با اجزای تعیین شده در حال اجرا است و فعالیت هامطابق انتظارات در جریان است.
ضرورت برنامه ریزی درسی
موجب پیشگیری از اتلاف وقت ،به هدر رفتن سرمایه های انسانی و مادی
اقدامات آموزشی با تفکر، آینده نگری و پیش بینی انجام می شود.
vاستفاده بهینه از امکانات آموزشی و صرفه در منابع، حداکثر استفاده از امکانات موجود
vاستفاده بهینه از زمان آموزشی، پیشگیری از اتلاف وقت
vاستفاده بهینه از نیروی انسانی و پیشگیری از اتلاف هزینه ها
vاجرای برنامه های پیچیده با منابع کمتر
vپیش بینی مسایل برنامه درسی
vدستیابی به موفقیت های اموزشی بیشتر
vآموزش موثر بر اثر برنامه ریزی درسی و سازماندهی تجارب آموزشی پدید می آید.